BİTLİS (AA) - Afet ve Acil Durum (AFAD) Başkanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) işbirliğiyle yürütülen 'Çığ Riski Projesi' kapsamında Bitlis'te, mobil çığ analiz ve gözetleme istasyonları kuruldu.
Türkiye'de en fazla kar yağan illerden Bitlis'te, oluşabilecek çığ riskini ve can kayıplarını önlemek amacıyla AFAD Başkanlığınca yürütülen, TÜBİTAK'ın da teknik desteğiyle geliştirilen proje hayata geçirildi.
Pilot il olarak belirlenen Bitlis'te, Dideban Dağı'nda çığ yatağının olduğu bölgede kurulan gözlem istasyonundaki 12 sensör, bölgede toprağın sıcaklığını, kar kalınlığını, rüzgarın yönü ve şiddeti ile nem oranını anlık ölçerek mobil çığ analiz istasyonuna aktaracak.
Her yıl çığ tehlikesiyle karşı karşıya kalan İnönü Mahallesi'nin üst kısmına kurulan gözlem istasyonundan alınan veriler, TÜBİTAK'ın geliştirdiği yazılımla analiz edilerek çığ oluşma riski önceden tespit edilecek.
AFAD İl Müdürü Kerem Oruk, basın mensuplarına, yaklaşık 1,5 yıl önce başladıkları Çığ Riski Projesi'nin birinci fazını tamamladıklarını söyledi.
İnönü Mahallesi'nin kuzey yamaçlarında düşen çığların kışın bölgede yaşayanları tedirgin ettiğini belirten Oruk, şunları kaydetti:
'Bir bölgeyi afete maruz ilan edip imara kapatmak en kolay tedbir ancak önlemin her zaman daha efektif sonuçlar doğuracağı inancından yola çıktık. Yaklaşık 140 haneyi etkileyen alanda çığ riski mevcut. Önlem projesi olarak başladığımız birinci etapta bölgenin en üst kısmında kuzey yamacına çığ gözlem istasyonu yerleştirildi. AFAD Başkanlığımızca Türkiye'de ilk defa uygulanan bir proje. Bitlis, pilot il seçildi. Bu bölgeyi alana dahil ettik. Verilerin çığ analiz istasyonuna aktarılması için gözlem istasyonuna 12 sensör yerleştirildi.'
İstasyonunun bölgede yağan kar miktarını, toprak sıcaklığını, rüzgarı, nem oranını ve kar kalınlığını ölçerek karın karakteristiğini, proje kapsamında geliştirilen mobil çığ analiz istasyonuna aktaracağını ifade eden Oruk, gelen verilerin moderatör aracılığıyla analizinin yapılacağını dile getirdi.
- 'Amacımız çığı önceden haber alabilmek'
Oruk, 'Analiz sonrası bölgedeki çığ oluşumu önce belirlenecek. Bölgenin riski tam olarak ortaya konulacak. İkinci etapta ise önlem aşamasına geçilecek. Gözlem istasyonundan gelen verilerin sağlıklı analizi için TÜBİTAK yerli ve milli bir yazılım programı geliştirdi. Bu yazılım sayesinde artık yurt dışına bağlı kalmaksızın analizlerimiz ve dışa bağımlılığımız ortadan kalkacak. Bu sayede halkımız daha güvenli ortamda yaşamını idame ettirecek.' dedi.
İhtiyaca göre gözlem istasyonu sayılarını artırabileceklerini anlatan Oruk, şöyle devam etti:
'Nemrut ve Karçinbaşı bölgesinde, ana yollarımızın güzergahında sensörlerimizin sayısını arttırarak bütün veri akışlarını tek bir istasyona taşıyabiliriz. Veriler, AFAD Başkanlığımız ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi yerleşkesinden de gözlemlenebilecek. Gözümüzden kaçan bir şey olduğunda uyarı gelecek. Mobil çığ analiz istasyonu olarak tasarlanan karavanda 2 monitör, özel yazılımlı bilgisayar ve 4 yatak bulunuyor. Sadece çığ değil afet olan herhangi bir bölgeye intikalini sağlayarak ekibimizin yaşam şartlarını devam ettirebilecekleri konforlu bir alan oluşturacak. Karavanımızda mutfağından, modüler banyo ve tuvaletine kadar ihtiyaç duyabileceğimiz her şey tasarlamıştır. Güneş panelleriyle enerjisini üretebilen, doğal gazını ve suyunu modüler sistemindeki haznelerinde koruyabilen bir yapıda tasarlandı. Kar yağdığı sürece toprağın sıcaklığı, kar kalınlığı, rüzgarın yönü ve şiddeti ile havanın nemine bağlı kar karakteristiği ortaya çıkacak. Operatörlerimiz sistemde bunu analiz ettiğinde o bölgede çığın oluşum müsaitliğini net şekilde görecektir. Amacımız çığı önceden haber alabilmek. Operatör aracılığıyla bu riski önceden görüp tespit edeceğiz. Bu projenin en büyük avantajı bu olacak. İlimize bu projeyi kazandırmanın mutluluğunu yaşıyoruz.'