Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde eski taş ocağında yaklaşık 2 yıl boyunca yürütülen arkeolojik kazılarda 162 bireyin gömülü olduğu 112 mezar bulundu.
İnkaya Mahallesi'nde farklı alanlarda yapılan yüzey araştırmasında bronz haç bulunmasının ardından bölgede Diyarbakır Müze Müdürlüğünce 2021'de başlatılan kazı çalışması, bu sezon 17 uzman ve 30 işçiden oluşan ekiple devam ediyor.
Alanda 2022'de ortaya çıkarılan kilise kalıntısındaki çalışmalarını aralıksız sürdüren ekipler, 2023'te kilisenin güneyinde yaklaşık 500 metre uzaklıkta yer alan eski taş ocağı olarak değerlendirilen alanda da kazı çalışması yürüttü.
Kazılarda çocuk mezarıyla karşılaşan ekipler, bu noktada çalışmalarını yoğunlaştırdı.
Yaklaşık 2 yıl süren ve 2025 itibarıyla tamamlanan kazılarda alandaki bir kısmı taş sandukalardan oluşan mezarlarda 160 çocuk ve 2 yetişkine ait kemiklere ulaşıldı.
"Mezarların içinde 'ölü hediyeleri' ortaya çıktı"
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, AA muhabirine, 2021'de Kültür Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izinleri doğrultusunda Silvan Barajı havzasındaki kültür varlıklarının tespiti, bunlara yönelik kurtarma kazıları ve söz konusu kültür varlıklarının taşınmasıyla ilgili çalışmalara başladıklarını söyledi.
Bu kapsamda Kulp ilçesinin İnkaya Mahallesi'nde yürüttükleri arkeolojik kazıların bir bölümünün de taş ocağı olarak kullanıldığını değerlendirdikleri alanda yoğunlaştırdıklarını belirten Gizligöl, "Burası, Roma döneminde 3. ve 4. yüzyılda taş ocağı olarak kullanılmış daha sonra Bizans döneminde ise mezarlık alana dönüştürülmüş." dedi.
Gizligöl, alanın Roma döneminde taş ocağı olarak kullanıldığı için taraça (toprakla ya da başka bir gereçle elde edilen, bir duvarla desteklenen yüksek düzlük) şeklini aldığını tespit ettiklerini dile getirerek, bu taraçalarda yaklaşık 4 metrelik bir dolgu toprak oluştuğunu anlattı.
Dolgu toprağı kaldırdıklarını ve taş zemine ulaştıklarına dikkati çeken Gizligöl, alanda çok sayıda mezara ulaştıklarını kaydetti.
Gizligöl, "Şu ana kadar 112 mezar bulduk ve bunların büyük kısmı taş sandukalardan oluşuyor. Bazıları 'izole' dediğimiz taş sandukaların içine yerleştirilmemiş, bağımsız mezarlara da rast geldik. 112 mezarın içerisinde 162 bireye ait iskelete ulaştık. Bunların 160'ı çocuk ve bebek. Sadece 2'si yetişkinlere ait. Mezarların içinde 'ölü hediyeleri' de ortaya çıktı." diye konuştu.
Kemikler teknik ekip tarafından inceleniyor
2023 yılında söz konusu alanda başlatılan kazıları sonlandırdıklarını ifade eden Gizligöl, alanda artık sadece temizlik çalışması yapılacağını söyledi.
Gizligöl, bulunan kemiklerle ilgili bilimsel çalışmaların sürdüğünü belirterek, şunları kaydetti:
"(Kemikler) 160'ı çocuk ve bebeklerden oluşuyor. Yaş aralığı 0-9 yaş. Bunlarla ilgili çalışmalarımız kazı evinde, laboratuvarda teknik ekibimiz tarafından yürütülmektedir. Yaş ve hastalık durumlarıyla ilgili bilimsel verileri daha sonra açıklayacağız."