İSTANBUL (AA) - İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisinde, İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Genel Kurulu'nda kurumun mali durumu ele alındı.
İBB Meclisi kasım ayı toplantılarının beşinci oturumu, Meclis 2. Başkanvekili Gökhan Gümüşdağ'ın başkanlığında Saraçhane'deki belediye binasında yapıldı.
İETT Genel Müdürü İrfan Demet'in, Meclis'te 2026 yılı bütçe ve performans programına dair sunumunun ardından Meclis üyeleri bütçeyle ilgili görüşlerini dile getirdi.
Toplantıda kurumun mali durumuna ilişkin söz alan AK Parti'li Meclis Üyesi Muhammet Kaynar, sunulan bütçe tablolarında 2026 yılı gider tahmininin 70 milyar 500 milyon lira, gelir tahmininin 56 milyar lira, bu gelir tahmininin 30 milyar lirasının da İBB'den alınacak hibe olarak sunulduğunu ve 14 milyar lira açık olduğunu söyledi.
Kaynar, 'Bu tablo üzerine aslında çok fazla söylenecek bir şey yok. 2019 yılında 2 lira 60 kuruş bilet fiyatıyla, otobüslerin yaş ortalaması 5-6 olarak akıllı sistemle yönetilen sorunsuz işleyen toplu taşıma sisteminin bugün bilet fiyatı 35 TL, otobüs yaş ortalaması da 12-13 olduğu ve adeta iflas noktasına gelmiş olan bir kurumu konuşuyoruz. Bilançosuna da baktığımızda bu kurumun 2019 yılında Cumhuriyet Halk Partisinin yönetimine devredildiğinde 725 milyon 900 TL olan borç tablosu, 2024'te 25 milyara, 2025'te 34 milyara, 2026'da da 48 milyara gelmiş gözüküyor. Gelir tahmininin 56 milyar olduğunu ve bunun da önemli bir kısmının gerçekleşmeyeceğini düşündüğümüzde adeta yıllık gelirinden daha fazla borçlanma durumuna gelmiş bir kurumu konuşuyoruz.' diye konuştu.
Bu tablonun nasıl oluştuğunu açıklamak için bu verileri paylaştığını dile getiren Kaynar, şunları kaydetti:
'İETT, İSKİ, şirketler, büyükşehir belediyesi bu hale düştüyse peki para nerede diye soruyorlar. Şimdi o paraların nerede olduğunun cevabını aramaya çalışacağız. Aslında 2021 yılında kurumun gerek mali yönden gerekse adli yönden bu noktaya geleceğini öngörerek bir araştırma komisyonu kurduk. Komisyona raporlar sunduk. Dedik ki 'Bu bakım onarım ihalelerinde çok ciddi sıkıntılar var, gidişat iyi değil, buna bir müdahale edin ve önlem alın.' Maalesef İETT ve İBB yöneticileri bu söylemimizi duymazdan gelerek bu aynı yönteme, daha da hevesli bir şekilde artırarak devam ettiler.'
Kaynar, 2021, 2023 ve 2024 yılında İETT'nin yaptığı araç bakım ihalelerine değinerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
'Rekabet hiç yok arkadaşlar. İhaleyi alan firmadan daha düşük teklif veren firmalar olmasına rağmen bu firmalar, çeşitli sebeplerle ihale dışı bırakılmış. Aynı yöntem tüm otobüs, bakım, onarım ihalelerinde tekrarlanmış. Teklifler arasında büyük farklılıklar bulunmasına rağmen tek firmanın teklifi geçerli kabul edilerek ihaleler sonuçlandırılmış. Bu ihalelerin tamamında yaklaşık maliyet neredeyse bire bir tutturulmuş. İddianameden de gördük ki zaten yaklaşık maliyeti idare hazırlamamış, ihaleye girenler hazırlayıp getirmiş ve bunun üzerinden ihaleler yapılmış. Yaklaşık maliyete göre indirim oranları kaç biliyor musunuz bu ihalelerde? 10 binde 7. Bir ihale yapılıyor. Gizli olan bir yaklaşık maliyet var sözde ve ihaleye giren ve kazanan firma 10 binde 7 indirim yaparak yaklaşık maliyete göre ihaleye teklif veriyor ve bu ihaleyi kazanıyor. Zaten tek katılımcı firma. Yani teklifi tek geçerli sayılan firma.'
- Suç örgütü davalarına konu olan İETT ihaleleri
Kaynar, Ulaşım, İç ve Dış Ticaret AŞ'nin İETT'den toplam 2019-2024 döneminde 38 adet ihale aldığına dikkati çekerek, 'Toplam ihale bedeli 17 milyar 636 milyon 453 bin TL artı KDV. KDV dahil 21 milyar 163 milyon TL'lik ihale almış. 2024 yılında otobüs bakım onarımı için 16 ihale yapılmış, 5 de doğrudan temin işi hizmet alımı yapılmış. 16 ihaleden 11 adedi, yani 11 milyar 74 milyon TL artı KDV'lik kısmı Ulaşım İç ve Dış Ticaret'e verilmiştir. 4 adeti kime verilmiş. Bilginay'a, yani Aziz İhsan Aktaş'ın şirketine verilmiş. Yani toplamda 16 ihalenin 15'i şu anda iddianameye konu olan işler.' şeklinde konuştu.
Doğrudan temin olan 5 ihale dosyasının Ulaşım İç Dış Ticaret AŞ'ye verildiğini aktaran Kaynar, şunları aktardı:
'2024 yılında yapılan bakım onarım ihalelerinin yüzde 83,19'unu Ulaşım İç Dış Ticaret'e, yüzde 16,9'unu Bilginay'a yani Aziz İhsan Aktaş'ın şirketine vermiş. Toplam yapılan ihalelerin 99,5'ini bu 2 firmaya vermiş arkadaşlar. Bu iki firmanın sahibi de çok ilginç gelecek size etkin pişmanlıktan faydalanmış. 2024 yılında İETT'miz davet usulüyle 9 otobüs bakım ihalesi yapmış. Davetli dediğin, pazarlık usulü. Bakın bu davetlerin tamamına hangi firmalar katılmış, Ulaşım İç ve Dış Ticaret, Twin Turizm, Bilginay, Vizyon. Bu 4 firma davet edilmiş. 3 tanesi iddianamede şüpheli olarak ismi geçen kişiler.'
Kaynar, geçen hafta ve ondan önceki haftalarda İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından mahkemeye 2 iddianame sunulduğunu, bunlardan birinin iddianamede geçen ifadeyle 'İmamoğlu çıkar amaçlı suç örgütü', diğerinin 'Aziz İhsan Aktaş suç örgütü' iddianamesi olduğunu söyledi.
'İmamoğlu çıkar amaçlı suç örgütü' iddianamesinde İETT ile ilgili beş konu bulunduğunu, 'Aziz İhsan Aktaş suç örgütü' iddianamesinde ise İETT'nin 7 ihalesiyle ilgili suçlamalar olduğunu dile getiren Kaynar, 'Aziz İhsan Aktaş'ın aldığı ihaleler, İETT'nin Ayazağa Garajı'nın satışı ihalesi meselesiyle ilgili olan olaylar, bir de İETT'ye ve büyükşehir belediyesine iş yapan bu firmaların hak edişlerini alabilmesi için kurulan rüşvet ağı, metro yapımı, metro aracı alımı için yurt dışından alınan yabancı kaynaklı kredilerin amacına uygun kullanılmayıp bunun, İETT'den ihale alan bu şirketlere ödeme için kullanılması meselesi var.' ifadelerini kullandı.
Kaynar konuşmasında, iddianamedeki İETT'yi ilgilendiren diyaloglara da yer verdi.
Konuşmaların ardından yapılan oylamada, İETT'nin 2026 mali yılı bütçesi, 125 kabul, 51 ret oyuyla kabul edildi.