İSTANBUL (AA) - Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye'nin gemi inşa sanayisinin 94 binden fazla kişiye istihdam sağlayarak küresel ölçekte güçlü bir konumda olduğunu belirterek, '85 faal tersaneyle gemi siparişinde dünyada 9'uncu, tonajda 11'inci sıradayız.' dedi.
İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda düzenlenen 4. Türkiye Denizcilik Zirvesi'nde konuşan Uraloğlu, Türkiye'nin Türk Boğazları'nın kontrolünü elinde tutan bir ülke olduğunu, Akdeniz ve Karadeniz havzalarında uluslararası ticaretin merkezi konumunda olduğunu söyledi.
Geçen günlerde İran-İsrail arasındaki savaş nedeniyle Hürmüz Boğazı'nda yaşanan gelişmelerin deniz yollarının küresel ticaret için önemini bir kez daha gösterdiğinin altını çizen Uraloğlu, 'Deniz taşımacılığındaki tek bir aksaklığın küresel piyasaları nasıl etkilediğini açıkça ortaya koymuş, istikrarın tüm dünya için önemini vurgulamıştır.' açıklamasında bulundu.
Uraloğlu, bu bağlamda, 27-29 Haziran tarihleri arasında İstanbul'da düzenledikleri Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu'nun, küresel ticaretin kesintisizliğini sağlama adına tarihi bir adım olduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:
'Açılışını Cumhurbaşkanımızın gerçekleştirdiği ve 80 ülkeden 38 bakan, 17 bakan yardımcısı ve 30'dan fazla uluslararası kuruluşun üst düzey yöneticilerinin katıldığı bu forumda, 12 anlaşma ve mutabakat zaptı imzaladık, 19 ülkeyle de ikili görüşme yaptık. Forumun en çarpıcı sonuçlarından birisi ise deniz taşımacılığında da yeni bir soluk getirecek Somali, Gana Moritanya, Kongo Cumhuriyeti, Cibuti, Liberya ve Gine ile kurulan ortak yönlendirme komitesi oldu.
Bu tür toplantılar için toplantının gerek toplantı sırasında gerekse sonrasında elde edilecek çıktılar çok önemlidir. Bu anlamda da bu forumda, toplantı sırasında bile, birçok çıktının elde edildiğini memnuniyetle ifade etmek isterim. Kurulan bu komite Afrika limanlarını Türkiye üzerinden Kalkınma Yolu ve Orta Koridor'a bağlayarak kıtanın diğer ülkelerine de açık bir işbirliği platformu oluşturacaktır.'
Bakan Uraloğlu, Türkiye'nin limanlarını küresel lojistik ağların merkezi haline getirirken, Afrika'nın denize kıyısı olmayan ülkelerinin ticaret kapasitesini de artıracağını dile getirdi.
Söz konusu forumun küresel ticarette Türkiyesiz bir koridorun düşünülemeyeceğini bir kez daha kanıtladığının ve Türkiye'nin jeostratejik güven adası olarak liderliğini daha da pekiştirdiğinin altını çizen Uraloğlu, 2024 yılında dünya yük taşımacılığının yüzde 88'inin deniz yollarıyla gerçekleştiğini, küresel deniz yolu yük trafiğinin yüzde 2,4'lük bir artışla 12 milyar 643 milyon tona ulaştığını kaydetti.
Uraloğlu, Türkiye'de de dış ticaret taşımalarının yüzde 86'sının deniz yoluyla gerçekleştirildiğini belirterek, 'Bu rakamlar, denizciliğin uluslararası ticaretteki önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Deniz ticaretimiz, küresel ölçekteki rekabet gücünü 2024'te de kararlılıkla sürdürmüştür.' diye konuştu.
Türk sahipli deniz ticaret filosunun, 2 bin 154 gemi ve 52,9 milyon dedveyt ton kapasitesiyle dünya sıralamasında 11. sırada olduğunu vurgulayan Uraloğlu, 'Limanlarımızda 531,7 milyon ton yük ve 13,5 milyon TEU konteyner elleçlenirken, Ambarlı, Kocaeli, Mersin ve Tekirdağ limanlarımız dünyanın en işlek 100 konteyner limanı arasında yer almıştır.' açıklamasında bulundu.
2025'in ilk 5 ayında yüzde 3'lük artışla 230 milyon ton yük ve 5,8 milyon TEU konteyner elleçlediklerini belirten Uraloğlu, yıl sonunda ise 560 milyon ton yük ve 14 milyon TEU'nun üzerinde elleçleme beklediklerini kaydetti.
- 'Gemi inşa sanayimiz 94 binden fazla kişiye istihdam sağlıyor'
Ulaştırma Bakanı Uraloğlu, 2024'te Türk limanlarına uğrayan kruvaziyer gemi sayısının 1195'e, yolcu sayısının da yüzde 22,5 artışla 1,9 milyona ulaştığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
'2025'in ilk 5 ayında ise yolcu sayısı yüzde 33 artarak 440 bine yükseldi. Bu yıl 2 milyon yolcuyu çok rahatlıkla aşacağımızı öngörüyoruz. Gemi inşa sanayimiz de 94 binden fazla kişiye istihdam sağlayarak küresel ölçekte güçlü bir konumdadır. 85 faal tersaneyle gemi siparişinde dünyada 9'uncu, tonajda 11'inci sıradayız. Geçen yıl 1,91 milyar dolarlık gemi ve yat ihracatı gerçekleştirdik. 23 gemi geri dönüşüm tesisiyle dünyada 4'üncü, Avrupa'da lider konumdayız. 174 tekne imal ve çekek yeri, 38 yüzer havuz, 11 kuru havuzla sektörümüzü daha da güçlendirmek için durmaksızın çalışıyoruz.
Hurda gemi teşvik programımız ile filomuzun yenilenmesini destekliyoruz. Bugüne kadar 14 milyon dolarlık teşvik sağladık ve teşvik miktarını artırmak için de yeni düzenlemeleri hayata geçiriyoruz. Hurda teşvikimiz dışında uzun süre denizcilerimize verdiğimiz diğer bir destek olan ÖTV'siz yakıt miktarı da toplamda 7,2 milyon tona ulaşmış durumda. Bu süreçte toplamda 17,5 milyar liralık ÖTV tahsil etmeyerek önemli bir desteği denizciliğimize sağlamış olduk. Türk boğazlarından uğraksız geçen gemilerden alınan geçiş ücretleri altın frank değerini dün itibarıyla güncellemiş olduk.'
Bakan Uraloğlu, her Kabotaj Bayramı'nda bu güncellemeleri sürdüreceklerini, Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi Projesi ile de KKTC'de gemi hareketlerini aktif olarak takip edeceklerini dile getirdi.
Uraloğlu, HAVELSAN ile yürüttükleri projede kule inşaatlarının başladığının, gemi trafik hizmetleri binasının tamamlandığının ve 2026'da projeyi hizmete alacaklarının altını çizdi.
Marmara Denizi için de benzer bir projenin fizibilite çalışmalarına başladıklarını dile getiren Uraloğlu, 'Bu projeler, Mavi Vatan'daki hakimiyetimizi güçlendirecek ve biliyorsunuz Mavi Vatan'ımız, Türkiye'nin egemenlik alanının ayrılmaz bir parçasıdır.' diye konuştu.
Denizlerde denetimi artırdıklarının altını çizen Uraloğlu, 2024 yılında liman kontrol botlarıyla 14 bin 713 idari işlem gerçekleştirdiklerini, 2024'te 1249, 2025'in ilk 6 ayında 500 Türk bayraklı gemiye ön sörvey yaptıklarını belirtti.
Uraloğlu, 'Ulusal seferdeki 451 gemiyi 2024'te, 283 gemiyi 2025'in ilk yarısında denetledik. Deniz emniyetinden ödün vermeden denetimlerimize de devam ediyoruz. Kurucu üyesi olduğumuz Akdeniz Memorandumu'nda 2024'te yapılan 5 bin 997 denetimin yaklaşık yarısını da Bakanlığımız uzmanları gerçekleştirdi.' açıklamasında bulundu.
Denizde Çalışma Sözleşmesi'ne taraf olma çalışmalarını bu yıl tamamlayarak gemi insanlarımızın refahını artıracaklarını ifade eden Uraloğlu, Türkiye'nin, Mavi Vatan'ında ve dünya denizlerinde lider bir denizci ülke olma yolunda emin adımlarla ilerlediğini vurguladı.