KARS (AA) - CÜNEYT ÇELİK - UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki Ani Ören Yeri'nde taşınmaz ve taşınır nitelikteki kalıntıların gün yüzüne çıkarılması amacıyla 5 noktada devam eden kazı çalışmalarında Selçuklu dönemine ait kümbet kalıntısı bulundu.
Orta Asya'dan Ön Asya'ya VE Kafkaslar'dan Anadolu'ya ilk giriş kapısı olan Kars'taki Ani Ören Yeri, 11 ve 12. yüzyıllara ait Türk-İslam mimarisi eserlerini bünyesinde barındırıyor.
Tarih boyunca Bagratlı Hanedanlığı, Bizans, Büyük Selçuklu, Gürcü Krallığı, Moğollar, İlhanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Osmanlı Devleti'nin hüküm sürdüğü, geçmişte Hristiyan ve Müslümanların yan yana yaşadığı ören yerinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kafkas Üniversitesi işbirliğindeki kazı çalışmaları 5 noktada devam ediyor.
Sanat tarihçileri, arkeologlar, mimarlar ve restoratör mimarların da aralarında bulunduğu 130 kişilik ekiple yürütülen çalışmalarda, toprak altındaki tarihi yapı ve eserlerin gün yüzüne çıkarılması amaçlanıyor.
- Kalıntı etrafında kazı çalışmaları devam ediyor
Sultan Alparslan tarafından Anadolu'da ilk cuma namazının kılındığı Fethiye Camisi (Ani Katedrali) önünde yapılan kazı çalışmalarında Selçuklu dönemine ait kümbet kalıntısı bulundu. Tuğla gövdeli kümbet kalıntısının tamamen ortaya çıkarılması için çevresinde kazı çalışmaları devam ediyor.
Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, AA muhabirine, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kafkas Üniversitesi ortaklığında Ani'de yürütülen kazıda, koruma ve çevre düzenleme çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Nisan ayı itibarıyla sahadaki çalışmalara başladıklarını ve aralık ayı sonuna kadar da devam edeceklerini anlatan Arslan, 'Şu anda sahada 5 farklı noktada kazı çalışmalarımız devam ediyor ve bu alanlardan belki de en önemlilerinden birisini Selçuklu mezarlığı oluşturmakta. İlk kez 2021 yılı kazı sezonunda burayı açmıştık, yüzeydeki bazı buluntulardan ve verilerden hareketle buranın bir mezarlık olabileceğini düşünmüş ve yaptığımız kazılar sonucunda hakikaten bir mezarlığı ortaya çıkarmıştık.' dedi.
Arslan, Ani'deki kazı çalışmalarında önemli bir yerde çalışma yaptıklarını ifade ederek, 'Burası Anadolu'daki ilk Türk İslam mezarlığı olarak nitelendirebileceğimiz bir alan ve Fethiye Camisi'nin hemen 30 metre kadar güneybatısında olması hasebiyle de aslında Anadolu'daki ilk haziremiz. Burada daha önceki sezonlarda kare kaide üzerinde sekizgen gövdeli olarak inşa edilmiş bir Selçuklu kümbeti ile birlikte etrafında da sandukalı mezar taşlarını, özellikle Orta Asya'da bizim sıkça gördüğümüz ve Anadolu'da da bunların İslamlaşmış hali olarak kabul ettiğimiz akıt tipi mezar odalarını gün yüzüne çıkarmıştık.' diye konuştu.
- 'Anadolu'daki kümbet mimarisi için belki de ilk örneklerden birisi'
Bu yıl aynı bölgede yapılan çalışmada sandukalı mezar taşları çıkmaya devam ettiklerini dile getiren Arslan, şunları kaydetti:
'Daha da önemlisi tuğla gövdeli bir Selçuklu kümbetinin de kalıntılarına ulaşmış olduk. Anadolu'daki kümbet mimarisi için belki de ilk örneklerden birisi, hatta ilk örnek diyebileceğimiz bir eser. Çünkü Sultan Alparslan'ın 1064 yılında Anadolu'da fethettiği ilk yer burası. Sultan Alparslan'ın fethiyle birlikte bu mezarlığın hemen oluşturulduğunu ve özellikle Selçuklular'ın Anadolu öncesi coğrafyalarda hele de İran'da tuğla malzemeyle inşa ettiği kümbetlerin bu kez ilkini Ani'de bu mezarlıkta inşa ettiklerini söyleyebiliriz.'
