TBMM (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, petrol ve doğal gaz keşif çalışmalarına ilişkin, 'Devam eden arama faaliyetlerimiz kapsamında başta Mayıs ayında Göktepe-3 kuyusunda yaptığımız 75 milyar metreküplük keşifle birlikte 2025 yılı içerisinde, güncel değeri 37 milyar dolar olan 92,4 milyar metreküp doğal gaz keşfettik.' dedi.
Bayraktar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçelerine ilişkin sunum yaptı.
Madenciliğin ekonomik güvenliğin, jeopolitiğin, sanayileşme ve teknolojik gelişmelerin ana unsurlarından biri olduğunu belirten Bayraktar, aramadan üretime kadar her aşamada modern teknolojileri de kullanarak daha etkin, şeffaf ve güvenilir denetimler yaptıklarını söyledi.
Bakan Bayraktar, 2024'te aylık ortalama 774 olan denetim sayılarını bu yıl 806'ya yükselttiklerini kaydederek, 'Bu denetimlerin neticesi olarak, bu yılın 10 ayında 1323 firmaya idari para cezası uyguladık. Ayrıca 2 bin 43 adet faaliyet durdurma tedbiri aldık.' dedi.
2002 yılında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla içinde bugünkü fiyatlarla 116 milyar lira olan madencilik sektörünün hacmini 4,5 katına çıkararak 2024 yılında 525 milyar liraya ulaştırdıklarını belirten Bayraktar, maden ihracatını da 7 kat artırarak 6 milyar dolarlık bir sektör haline getirdiklerini ifade etti.
Bayraktar, bor madeninde geçen yıl 2 milyon 500 bin ton satışla 1 milyar 322 milyon dolarlık gelir elde ederek tüm zamanların rekorunu kırdıklarını vurgulayarak, Eskişehir Kırka'da kurulan pilot tesisle lityum karbonat üretiminde ilk ürünü elde ettiklerini, yıllık 600 ton kapasiteli endüstriyel tesisin kurulumuna yönelik çalışmalara ise devam ettiklerini söyledi.
Stratejik önemi sebebiyle son dönemde uluslararası ticaret savaşlarının merkezinde yer alan Nadir Toprak Elementlerinin üretilmesi ve işlenmesinin en öncelikli konulardan biri olduğunu vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
'Bu doğrultuda Eskişehir Beylikova'da yoğunlaştırdığımız arama faaliyetleri kapsamında, 125 bin metrenin üzerinde sondaj gerçekleştirdik. 694 milyon tonla dünyada tek sahada en büyük ikinci nadir toprak elementi kaynağını tespit ederek, üretime yönelik olarak pilot tesisimizi devreye aldık. Endüstriyel tesisin kurulması çalışmalarına devam ediyoruz. Ayrıca, nadir toprak elementleri ve diğer kritik mineraller özelinde çalışmalar yapmak üzere 2018 yılında kurduğumuz Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsünde, cevher zenginleştirme, saflaştırma ve geri dönüşümden uç ürün elde edilmesi faaliyetlerine TENMAK çatısı altında devam ediyoruz.'
Bakan Bayraktar, ocak ayında 'Türkiye Kritik ve Stratejik Madenler Raporu'nu yayımladıklarını ve bu raporla birlikte Türkiye için kritik ve stratejik önemi olan toplam 37 maden türünü belirlediklerini anlattı.
Yeni yapılan kanuni düzenlemeyle Türkiye'nin stratejik ve kritik madenlerini ilk kez hukuki güvenceye kavuşturduklarına işaret eden Bayraktar, 'Bu madenleri artık özel bir statüde değerlendiriyoruz. Bunun yanı sıra arz güvenliği, stok ve üretim planlamaları ile teşvik mekanizmalarını içerecek yol haritamız, 'Kritik Madenler Strateji Belgesi'ni de kısa bir süre içinde yayımlayacağız.' diye konuştu.
- '10 yılda dünyanın dördüncü büyük arama ve üretim filosunu kurduk'
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, petrol ve doğal gaz gibi birincil enerji kaynaklarında dışa bağımlılığın yüksek olmasının Türkiye'nin enerji arz güvenliği ve dış ticaret dengesi üzerinde önemli etkiler oluşturduğunu, bu nedenle geçen yıl 66 milyar dolar olan enerji ithalatını azaltmak adına yurt içi ve yurt dışındaki arama ve üretim faaliyetlerini artırdıklarını belirtti.
Bu doğrultuda enerji filosuna geçen günlerde 2 adet yedinci nesil ultra derin deniz sondaj gemisi ilave ettiklerini ifade eden Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:
'Böylece 10 yıl gibi kısa bir sürede toplam 6 sondaj gemisi, 2 sismik araştırma gemisi ve destek gemilerinden oluşan dünyanın dördüncü büyük arama ve üretim filosunu kurduk. Yeni sondaj gemilerimizden ilki Mavi Vatan'a gelmiş olup, diğeri yıl sonuna kadar ülkemize ulaşacaktır. 12 bin metreye kadar sondaj yapabilme kabiliyeti olan yeni gemilerimiz Akdeniz'de, Karadeniz'de ve işbirliği içinde olduğumuz ülkelerdeki operasyonlarımızda görev alacaktır. Devam eden arama faaliyetlerimiz kapsamında başta Mayıs ayında Göktepe-3 kuyusunda yaptığımız 75 milyar metreküplük keşifle birlikte 2025 yılı içerisinde, güncel değeri 37 milyar dolar olan 92,4 milyar metreküp doğal gaz keşfettik.'
Sakarya sahasında üretimin artırılması yönünde de çalışmalara devam ettiklerini kaydeden Bayraktar, 'Geçtiğimiz yıl bu zamanlarda, günlük yaklaşık 7 milyon metreküp olan üretimimiz, tamamlanan Faz-1 sonunda 9,5 milyon metreküpe ulaşmıştır. Böylece 4 milyondan fazla hanemizin yıllık ihtiyacını kendi doğal gazımızla karşılıyor ve yıllık yaklaşık 1,5 milyar dolarlık ithalatı önlüyoruz.' dedi.
Bayraktar, Faz-2 çalışmaları kapsamında ilk yüzer üretim platformu 'Osman Gazi'yi enerji filosuna dahil ettiklerini ifade ederek, 'Deniz üstünde adeta bir sanayi tesisi olan bu platformla 2026 yılında üretime başlayacak ve günlük doğal gaz üretimimizi 20 milyon metreküpe çıkararak mevcut üretimimizi iki katına ulaştıracağız. Faz-3 kapsamında ise 2028 yılında devreye alacağımız ikinci Yüzer Üretim Platformu ile Türkiye'nin enerji yolculuğunda yeni bir sayfa daha açacağız. Bu faz sonunda günde 45 milyon metreküp, yıllık olarak ise 16,5 milyar metreküp doğal gaz üretimi yapacağız. Kasım ayı itibarıyla denizde 15 kuyunun sondajını tamamladık. 2 kuyunun sondajına ise devam ediyoruz.' bilgilerini paylaştı.
Gabar'da geçen yıl bu günlerde yaklaşık 57 bin varil olan günlük petrol üretimini yüzde 42 artırarak 81 bin varile yükselttiklerine ve bu üretimin cari açığın azaltılmasına yılda yaklaşık 2 milyar dolar katkı sağladığına dikkati çeken Bayraktar, arama ve üretim faaliyetlerinin yapılabilmesi amacıyla Gabar'ın sarp arazisinde yoğun bir çalışma yürüterek, yaklaşık 700 kilometrelik bir yol ağı inşa ettiklerini ifade etti.
- '2028 yılına kadar yer altı depolama kapasitemizi, tükettiğimiz doğal gazın en az yüzde 20'sini karşılayacak seviyeye getireceğiz'
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, bu yıl Şırnak, Adıyaman ve Diyarbakır başta olmak üzere toplam 161 kara sondajını tamamladıklarını, 50 sondaja ise devam ettiklerini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
'Bu çalışmalar neticesinde 62 milyon varillik yeni rezerv keşfettik. 2026 yılında 282'si karada, 18'i denizde olmak üzere toplam 300 sondaj yapmayı hedefliyoruz. Tüm bu çalışmalarımızın sonucu olarak petrol ve doğal gazda tarihimizin en yüksek üretim seviyelerine ulaştık. Yurt içi ve yurt dışında günlük toplam 180 bin varil üretim gerçekleştiriyoruz. Bu üretimle her gün yaklaşık 7 milyon aracın yakıt ihtiyacını kendi petrolümüzle karşılayabiliyoruz. Ayrıca, petrol üretiminin her aşamasında yerlileşmeyi hedefliyoruz. Gabar Bölgesi'nde kullandığımız, tamamı milli imkanlarla üretilen, yerli yazılıma sahip Koca Yusuf, Seyit Onbaşı ve Naim Süleymanoğlu sondaj kuleleri, enerjide ve teknolojide bağımsızlık vizyonumuzun önemli örneklerini teşkil etmektedir.'
Bayraktar, kaynak ülke ve tedarik rotalarını da çeşitlendirdiklerini dile getirerek, bu kapsamda 2'si kara LNG terminali, 3'ü de Yüzer Depolama ve Yeniden Gazlaştırma Ünitesi (FSRU) olmak üzere 5 tesisin günlük toplam gazlaştırma kapasitesini 161 milyon metreküpe çıkardıklarını kaydetti.
Ulusal doğal gaz şebekesindeki giriş noktası sayısını 14'e, günlük gaz alma kapasitesini ise 495 milyon metreküpe yükselttiklerini söyleyen Bayraktar, 'Bunun yanı sıra Silivri ve Tuz Gölü yeraltı doğal gaz depolama tesislerindeki kapasitemiz 6,3 milyar metreküpe ulaştı. Yapacağımız yatırımlarla 2028 yılına kadar yer altı depolama kapasitemizi, tükettiğimiz doğal gazın en az yüzde 20'sini karşılayacak seviyeye getireceğiz.' dedi.
Devreye aldıkları yatırımlar sayesinde Şubat 2025'te gerçekleşen günlük 334 milyon metreküplük rekor talebi sorunsuz bir şekilde karşıladıklarını vurgulayan Bayraktar, '243 bin kilometrelik iletim ve dağıtım şebekemizle, 81 ilimizde 950 yerleşim yeri ve 229 OSB'ye doğal gazı ulaştırdık. Son bir yılda, ilave 51 yerleşim yerine doğal gaz arzı sağlamamızın yanı sıra Türkiye genelinde konut abone sayısı da yaklaşık 1 milyon artmıştır. Bugün, nüfusumuzun yüzde 85'ine doğal gaz kullanım imkanı sunarak, vatandaşlarımıza sadece bir enerji kaynağı değil, yaşam konforu ve şehirlerimizde yüksek bir hava kalitesi de sağlıyoruz. Gerçekleştirdiğimiz doğal gaz dönüşümü sayesinde yıllık 34 milyon ton karbondioksit emisyonunun yanı sıra kükürt kaynaklı kirlilik oluşumunu da önlüyoruz.' değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin elektrik talebinin geçen yıl yaklaşık yüzde 6 artışla 354 milyar kilovatsaate yükseldiğini ifade eden Bayraktar, bu yüksek talep artışını karşılamak üzere son bir yılda devreye aldıkları yaklaşık 7 bin megavatlık kapasiteyle kurulu gücü 121 bin 418 megavata ulaştırdıklarını ve devreye alınan yeni kapasitenin tamamına yakınının yenilenebilir enerji kaynaklarına dayandığını belirtti.
Bayraktar, yerli ve yenilenebilir enerjiyi merkeze alan Milli Enerji ve Maden Politikası ile rüzgar ve güneş kurulu gücünün 38 bin megavatın üzerine çıkartarak 29 Keban Barajı'na eşdeğer kapasiteyi devreye aldıklarına dikkati çekti.
- 'Birbirimizin sözünü keserek bir noktaya gidemeyiz'
Bakan Bayraktar sunumuna devam ettiği sırada CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal, Şanlıurfa ve Adıyaman'ın köylerinde elektrik olmadığını iddia etti.
Bunun üzerine CHP'li Tanal ile AK Parti Adıyaman Milletvekili Resul Kurt arasında tartışma yaşandı. Tartışmanın devam etmesi nedeniyle Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş, görüşmelere ara verdi.
Aranın ardından Muş, milletvekillerinin konuşma hakkının bulunduğunu ancak toplantının başından itibaren sabote edilmesini kabul etmediklerini söyledi.
Bakan Bayraktar'ın sunumunun devam ettiğine işaret eden Muş, 'Burada kavga ederek, bağırarak, birbirimizin sözünü keserek bir noktaya gidemeyiz.' dedi.
Sürekli laf atmak suretiyle toplantının insicamının bozulmamasını isteyen Muş, bunun devam etmesi halinde İçtüzüğün ilgili maddeleri gereğince Komisyondan çıkarma yetkisini kullanacağı uyarısında bulundu.
- 'Avrupa'da, Almanya ve Fransa'nın ardından en yüksek elektrik talebine sahip üçüncü ülkeyiz'
Komisyonda sunumuna devam eden Bayraktar, bu yıl yalnızca rüzgar ve güneşten elde ettikleri elektriğin sanayi tüketiminin yaklaşık yüzde 75'ini karşılayacak seviyeye geldiğine işaret ederek, şöyle konuştu:
'Avrupa'da, Almanya ve Fransa'nın ardından en yüksek elektrik talebine sahip üçüncü ülkeyiz. Bu yıl elektrik talebimiz hava koşullarının da etkisiyle 29 Temmuz'da günlük bazda 1,24 milyar kilovatsaati, yine Temmuz'da aylık bazda yaklaşık 34 milyar kilovatsaati aşarak rekor seviyelere ulaştı. Bu dönemde zirveye çıkan talebin yüzde 60'ını yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızdan karşıladık. Bunların yanı sıra yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içindeki payını yüzde 62'ye, yerli kaynakların oranını ise yüzde 71'e yükselttik. Geldiğimiz bu nokta itibarıyla Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı verilerine göre, toplam yenilenebilir enerji kurulu gücümüzle Avrupa'da 5'inci, dünya genelinde ise 11'inci sırada yer alıyoruz. 2025'in 9 ayında yenilenebilir enerjiden üretilen 125 milyar kilovatsaat elektrikle, yaklaşık 11 milyar dolar tutarında doğal gaz ithalatı ikame edilmiştir.'
(Sürecek)
