ANTALYA (AA) - BEKİR BEKTAŞ - Antalya'daki Sillyon Antik Kenti'nde yapılan kazılarda, 'Roma döneminde kentteki birçok yapının inşasını finanse ettiği ve çocuklar için vakıf kurduğu' bilgisi çeşitli kaynaklarda geçen Menodora'nın mezarı belirlendi.
Serik ilçesindeki antik kentte Kültür ve Turizm Bakanlığının 'Geleceğe Miras Projesi' kapsamında, Opet ana sponsorluğundaki çalışmalar, Pamukkale Üniversitesinden Doç. Dr. Murat Taşkıran'ın başkanlığını yaptığı yaklaşık 50 kişilik ekiple sürdürülüyor.
Kentin ana caddesinde yapılan çalışmalar sırasında, cadde kenarında yer alan ve özel bir alana konumlandırılmasıyla kazı ekibinin dikkatini çeken bir mezarın, milattan sonra 2. yüzyılda kentte yaşayan 'Romalı kadın hayırsever Menodora'ya ait olduğu anlaşıldı.
Önceki yıllarda tespit edilen ve üzerinde Menodora'nın kent için yaptığı hayırlar hakkında bilgilerin yer aldığı yazıt da mezarın uygun bir yerine dikildi.
Roma dönemindeki kent ileri gelenlerinin mezar yapısı hakkında bilgi verecek mezarda çevre düzenleme çalışmaları devam ediyor.
Kazı Başkan Taşkıran, AA muhabirine, 2025 yılı kazılarında kentin girişinden akropolis olarak adlandırılan tepe noktasına kadar devam eden ana caddeye odaklandıklarını söyledi.
Caddenin yaklaşık bir kilometrelik kısmının açıldığını kaydeden Taşkıran, ana caddede kentin önde gelenlerine ait olduğunu değerlendirdikleri bir grup mezarla karşılaştıklarını ve bir mezarın konumuyla dikkatlerini çektiğini ifade etti.
Daha önce tespit edilen ve transkripsiyonu yapılan 26 satırlık bir yazıtın da burada gün yüzüne çıkarıldığını belirten Taşkıran, yazıtın Roma döneminde yaşayan, kente bağışlarda bulunan Menodora'ya ait olduğunu dile getirdi.
- Yazıtta bağışları ve imar faaliyetleri anlatılıyor
Yazıtta Menodora ve ailesinin kent için yaptığı bağışlar ve imar faaliyetlerinin bir özetinin yer aldığını anlatan Taşkıran, şöyle konuştu:
'Daha önce transkripsiyonu yapılan yazıtı farklı tekniklerle değerlendirdiğimizde yeni detaylara da ulaştık. Menodora'nın mezarını genel itibarıyla tespit etmiş bulunmaktayız. Menodora'nın mezarının yakınında bulunan yazıt, yapılan çalışmalar sonucu uygun olan yerine dikildi. Bundan sonraki süreçte amaç, mezarda, etrafında çevre düzenlemesi yapmak ve alanın daha net görülmesini sağlamak. Ziyaretçilerin antik dönem mezar mimarisini, özellikle elitlerin mezarlarının nasıl olduğunu kafalarında canlandırabilmeleri için çalışmalarımız devam edecek.'
Hayırseverliğin özellikle Roma döneminde çok önemli bir müessese olarak birçok kentte, güçlü isimlerle karşılarına çıktığını ve Menodora'nın da bunlardan biri olduğunu belirten Taşkıran, yapılan çalışmaların Menodora'nın antik Akdeniz'in en zengin ve hayırsever kadınlarından biri olduğunu gösterdiğini vurguladı.
- 'Bir kentin bir kadın eliyle nasıl ayağa kalkabileceğinin örneği'
Menodora'nın 'bahtsız bir kaderi' olduğunun bilindiğini ifade eden Taşkıran, 'Babası Megakles'i erken yaşta kaybediyor. Ardından kocası Apollonios, ondan bir süre sonra da oğlu hayatını kaybediyor. Acılı bir kadın aslında. Bu acılarını bir kenara bırakıp, ailesinden kalan serveti, gücü Sillyon için kullanıyor ve ömrünün kalanını Sillyon'un ihyası için harcıyor.' dedi.
Taşkıran, yazıt ve başka arkeolojik verilerden, Menadora'nın, günümüzde kent meclisi başkanlığı olarak da değerlendirilebilecek bir görevi ve gymnasiumun (spor okulu) yöneticiliği yaptığının ve çocuklar için vakıf kurduğunun bilindiğini ifade etti.
Özellikle çocukların eğitimine önem veren hayırseverin, anıtsal yapı ve tapınak inşa ettirdiğinin de kayıtlarda yer aldığını bildiren Taşkıran, 'Hamam ve stadionun (stadyum) da onun dönemi yapıları olduğunu biliyoruz. Bir kentin bir kadın eliyle nasıl ayağa kalkabileceğini Menodora örneğinde görebiliyoruz.' diye konuştu.
- Kenti için 300 bin gümüş para harcamış
Taşkıran, Menodora'nın bilinen hayırseverlik kavramından farklı bir karakter olarak karşılarına çıktığının altını çizerek, şunları kaydetti:
'Birçok kentte örneğin Plancia Magna gibi hayırseverler olduğunu biliyoruz. Menodora'nın özelliği tamamen acılarını bir tarafa bırakıp, kendini vatanına adamış olması. Bütün servetini hayır için harcıyor. Bu da uzmanlar tarafından 300 bin denarius (gümüş para) olarak telaffuz edilir. Bu da Menodora'yı antik dönemin en çok para harcayan hayırseveri olarak nitelendirmemizi sağlıyor. Menodora, Sillyon gibi zor ve engebeli bir araziyi ilmek ilmek işleyerek düzenli bir Akdeniz kenti haline getiriyor. Başka bir ifadeyle hayırsever olmasının yanında iyi bir vizyoner ve kent planlamacısı.'
