BAKÜ (AA) - Birinci Dünya Savaşı'nda Bakü yakınlarındaki Nargin Adası'nda Ruslar tarafından esir tutulan Osmanlı askerlerin yaşadıkları ve Azerbaycan halkının onlara gösterdiği insani yardımlar kitap haline getirildi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteğiyle yayımlanan “1. Dünya Savaşı'nda Nargin'de Osmanlı Esirler. Azerbaycan Türklerinin Esirlere Yardımları” başlıklı kitabın tanıtımı, Bakü'deki Hazar Üniversitesi'nde gerçekleştirildi.
Tanıtım etkinliğine TİKA Başkanı Abdullah Eren, Hazar Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Hamlet İsahanlı, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Program, vatan uğruna hayatını kaybeden şehitlerin anısına bir dakikalık saygı duruşuyla başladı. Ardından Türkiye ve Azerbaycan milli marşları seslendirildi.
Hazar Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. İsahanlı, zor dönemlerde birbirinin yanında duran Azerbaycan ve Türkiye'nin dostluk ve kardeşlik bağlarının dünyaya örnek teşkil ettiğini söyledi.
Kafkas İslam Ordusu'nun 1918'de Bakü'yü Bolşevik ve Ermeni çetelerinin işgalinden kurtarmasının sıradan bir olay olmadığını vurgulayan İsahanlı, “Bakü'nün başkent yapılması, bölgedeki dengeleri kökten değiştiren tarihi bir adımdı.” dedi.
İsahanlı, Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya vatandaşı olan Azerbaycan Türklerinin, Nargin Adası'nda tutulan Osmanlı esirlerine yardım eli uzattığını hatırlatarak, “O yıllarda destansı hikayeler yaşandı.” ifadesini kullandı.
Hazar Üniversitesi araştırmacılarının Azerbaycanlıların Nargin'deki Osmanlı esirlerine yardımlarına ilişkin değerli bir bilimsel çalışma ortaya koyduğunu aktaran İsahanlı, kitabın basımına katkılarından dolayı TİKA'ya teşekkür etti.
TİKA Başkanı Abdullah Eren ise konuşmasında tarih bilincinin önemine dikkati çekerek, toplumların kültürleri, değerleri ve kökleriyle güçlü kaldığını dile getirdi.
Eren, Türkiye ile Azerbaycan'ın ortak tarihinde acı ve hüzünlü sayfalar bulunduğunu, bunların başında Nargin'de yaşananların geldiğini belirtti.
Eren, çoğunluğu Sarıkamış Harekatı sırasında esir düşen Osmanlı askerlerinin zorlu şartlar altında Nargin'de tutulduğunu hatırlatarak, “Azerbaycan halkı, işkencelerle, salgınlarla ve açlıkla mücadele eden Osmanlı esirlerinin yardımına koştu. Özellikle Bakü Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi'nin çalışmaları oradaki insanlara umut oldu.” şeklinde konuştu.
Türk havacılık tarihinde önemli bir yere sahip olan Vecihi Hürkuş'un da Nargin'de esir tutulduğunu anımsatan Eren, Hürkuş'un Azerbaycanlıların yardımıyla esaretten kurtulduğunu söyledi.
Ataların büyük fedakarlıklarla Türkiye-Azerbaycan kardeşliği gibi bir miras bıraktığını vurgulayan Eren, “Tarihi sorumluluğumuz var. Türk dünyasının birlik ve beraberliğini hep beraber sağlayacağız. Sadece kendimiz için değil, tüm mazlumların ve mağdurların da hakkını savunurmuş gibi çalışacağız.” dedi.
Hazar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Telman Nusretoğlu editörlüğünde, Azerbaycan, Türkiye, Rusya ve Gürcistan arşivlerinde yürütülen çalışmalar sonucu hazırlanan kitapta, döneme ait arşiv belgeleri, fotoğraflar ve gazete yazılarından örnekler yer alıyor.
