CENEVRE (AA) - Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, 'Gazze, hayal edilemez acılar, kayıplar ve korkunun yaşandığı bir yer olmaya devam ediyor.' dedi.
Türk, BM Cenevre Ofisi'nde gazetecilerle bir araya gelerek, 2025'teki insan hakları durumu ve insan hakları ihlalleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü'nde basın mensuplarıyla bir arada bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Türk, insan haklarının yeteri kadar finanse edilmediğini ve saldırı altında olduğunu kaydetti.
Türk, 2025'in, insanları hakları açısından zor ve çelişkilerle dolu bir yıl olduğunu söyleyerek, insan haklarına karşı hareketlerin giderek daha fazla desteklendiğine işaret etti.
'Gazze, hayal edilemez acılar, kayıplar ve korkunun yaşandığı bir yer olmaya devam ediyor.' diyen Türk, ateşkesle birlikte kan dökülmesinin azalmış olsa da durmadığının altını çizdi.
Türk, şöyle devam etti:
'İsrail'in saldırıları sözde 'sarı hatta' yaklaşan bireylerin yanı sıra konutlara, yerinden edilmiş kişilerin çadırlarına, barınaklarına ve diğer sivil nesnelere yönelik devam ediyor. Temel hizmetlere ve mallara erişim son derece yetersiz kalmaya devam ediyor. (İşgal altındaki) Batı Şeria'da, İsrail güçleri ve (Filistin topraklarını gasbeden) yerleşimciler tarafından Filistinlilere karşı eşi görülmemiş düzeyde saldırılar görüyoruz ve onları topraklarından çıkmaya zorluyorlar. Bu, işgal altındaki topraklarda yaşayan Filistinliler için baskıyı ve savunuculuğu yoğunlaştırma zamanı, rehavete kapılma zamanı değil.'
- Sudan ve Ukrayna'daki durum
Sudan'da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında acımasız çatışmaların devam ettiğini dile getiren Türk, ülkenin her yerindeki sivillerin bu acımasız ve anlamsız şiddetten etkilendiğini belirtti.
Türk, 'Kurdufan eyaletinde Faşir'de işlenen vahşetlerin tekrarını görebileceğimiz konusunda son derece endişeliyim.' diye konuştu.
Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Ukrayna'da sivil kayıpların hızlı bir şekilde arttığı bilgisini veren Türk, 'Bu yılki sivil kayıpları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 daha fazla.' ifadelerini kullandı.
Türk, Ukrayna'nın enerji sistemine yönelik büyük ölçekli saldırıların, birçok bölgede acil durum faaliyetlerinin durmasına ve uzun süreli günlük elektrik kesintilerine neden olduğunu aktardı.
- '100 silah şirketinin gelirleri 2024'te rekor seviye ile 679 milyar dolara yükseldi'
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) silahlı kuvvetler ile Ruanda destekli 23 Mart Hareketi (M23) unsurları arasındaki çatışmaların, ciddi insan hakları ihlalleri ve suistimalleriyle devam ettiğini, sivillerin en büyük yükü taşıdığını söyleyen Türk, 'Barış anlaşmaları ve ateşkeslerin iyi niyetle ve asla siyasi çıkarlar için bir kenara bırakılamayacak uluslararası hukuka tam saygı gösterilerek güvence altına alınması ve uygulanması şart.' şeklinde konuştu.
Türk, finansman kaynaklarının azalmasının görevlerini yerine getirme konusunda zorluklara neden olduğuna da işaret ederek, 'Bu yıl ihtiyacımız olandan yaklaşık 90 milyon dolardan az kaynak elde ettik. Bu da yaklaşık 300 kişilik iş kaybının yanı sıra Kolombiya, KDC, Myanmar, Tunus ve diğer ülkelerdeki temel çalışmaların, ihtiyaçların arttığı bir dönemde kesintiye uğramasına yol açtı.' dedi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) verilerinin endişe verici olduğuna dikkati çeken Türk, buna göre, en büyük 100 silah şirketinin silah ve askeri hizmet gelirlerinin 2024'te rekor seviye ile 679 milyar dolara yükseldiğini bildirdi.
Türk, 'SIPRI, talebin Ukrayna ve Gazze'deki savaşlar, küresel ve bölgesel jeopolitik gerilimler ve sürekli artan askeri harcamalar nedeniyle arttığını belirtti.' diye konuştu.
- 'Barış anlaşmaları sivillerin etkin şekilde korunmasına dönüşmedi'
Bu yıl ateşkes ve barış anlaşmaları sağlamak için gösterilen çabaların memnuniyet verici olduğunun altını çizen Türk, barışın sürdürülebilir olması için insan haklarının merkezi bir rol oynaması gerektiğini vurguladı.
Türk, 'Gerçekçi bir değerlendirme yapmamız gerekiyor. Gazze, KDC'nin doğusunda ve şimdi de Tayland ile Kamboçya arasında anlaşmalar henüz sahada sivillerin etkin şekilde korunmasına dönüşmedi.' ifadelerini kullandı.
