İSTANBUL (AA) - İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Sıfır Atık Forumu kapsamında, Türkiye'deki Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarının sıfır atık anlayışını ulusal stratejilere ve yerel girişimlere nasıl entegre edebileceği ele alındı.
Sıfır Atık Vakfınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, BM Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) işbirliğiyle düzenlenen forumda, 'BM Türkiye'den Bakış: Sıfır Atık Girişimleri ve Kapsayıcı, Sürdürülebilir Kalkınma' paneli düzenlendi.
Moderatörlüğünü BM Türkiye Mukim Koordinatörlüğü Ofisi Başkanı Tom Delrue'nun üstlendiği panelde, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Türkiye Temsilcisi Angela Li Rosi, BM Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye Temsilcisi Mariam A. Khan, BM Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) Türkiye Temsilcisi Süleyman Yılmaz, BM Dünya Gıda Programı (WFP) Türkiye Ülke Direktörü Stephen Cahill, BM Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Mukim Temsilci Yardımcısı Miodrag Dragisic konuşmacı olarak yer aldı.
FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Selışık, gıda kaybı ve gıda israfı terimleri sıklıkla birbirine karıştırılsa da ikisinin farklı anlamlara geldiğini açıkladı.
Selışık, gıda kaybının ürünlerin tarladan hasat edilip markette müşterilere ulaşıncaya kadar geçen süreçte kullanılamaz hale gelmesi anlamına geldiğini, gıda israfının ise genellikle hastanelerde, otellerde ve evlerde yaşandığını ifade etti.
2022'de 1,05 milyar ton gıdanın israf edildiğine dikkati çeken Selışık, bunun 621 milyon tonunun evlerden kaynaklandığını dile getirdi.
- 'Sıfır atık, insani yardım ile sürdürülebilir kalkınma arasında bir köprüdür'
UNHCR Türkiye Temsilcisi Rosi, kurumun 2030'a kadar karbon emisyonlarını yüzde 30 azaltmayı hedeflediğini belirterek, 'Artık geri dönüştürülmüş plastik kullanıyoruz. Biyolojik olarak çözünebilen ambalajlar kullanıyoruz. Bu yenilikleri uzun süredir hayata geçiriyoruz.' dedi.
Mülteci ve Türk kadınların kurduğu kooperatiflerin yerel fabrikalardan çıkan tekstil atıklarını yeniden kullanılabilir çanta ve ev eşyalarına dönüştürdüğünü belirten Rosi, 'Sıfır atık, insani yardım ile sürdürülebilir kalkınma arasında bir köprüdür.' ifadesini kullandı.
- Çevresel sorunlardan en çok kadın ve çocuklar etkileniyor
UNFPA Türkiye Temsilcisi Khan, çevresel sorunlardan en çok etkilenen grupların kadınlar ve çocuklar olduğuna dikkati çekerek, UNFPA'nın bu eşitsizliği azaltmaya çalıştığını açıkladı.
Khan, kadın sağlığı ve hijyen koşullarının çevre politikalarıyla doğrudan ilişkili olduğunu söyleyerek, 'Eğer bir kadın ya da kız çocuğu adet döneminde temiz suya veya hijyen ürünlerine erişemiyorsa, okula gidemiyor, günlük yaşama katılamıyor.' dedi.
Dünyanın birçok yerinde kadınların hızlı moda (fast fashion) uğruna düşük ücretlerle, kötü koşullarda çalıştığına işaret eden Khan, 'Erkekler için standart kıyafet anlayışı varken, kadınlardan sürekli değişen modaya ayak uydurmaları bekleniyor. Bu da kadınlar üzerindeki baskıyı artırıyor.' değerlendirmesinde bulundu.
- 'Atık yönetimi bizim için ekonomik bir değer ve varlık'
UNIDO Türkiye Temsilcisi Yılmaz, atık yönetiminin atıklardan kaçılamadığı senaryolarda geçerli olduğunu ifade ederek, 'Buradaki hedefimiz atığın önlenmesi olmalı. Atık yönetimi daha sonraki adım olacaktır.' diye konuştu.
Atık yönetimi programlarının ülkeye değer kazandıran bir sistem olduğunu vurgulayan Yılmaz, 'Atık yönetimi bizim için ekonomik bir değer ve varlık.' ifadesini kullandı.
Yılmaz, bilgisayar, telefon ve tablet gibi elektronik atıkların çoğunun, atık yönetiminde kullanılamadığına dikkati çekerek, 'Elektronik atıklarda büyük bir değer söz konusu. Buradaki altın, bakır gibi metalleri tekrar kullanabiliriz.' dedi.
WFP Türkiye Ülke Direktörü Cahill, 2024'te dünya çapında 120 milyon insana gıda sağladıklarını açıkladı.
Cahill, WFP olarak hem insanları besleyip hem de gıda ayak izini azaltma konusunda denge kurmaya çalıştıklarını söyledi.
WFP'nin lojistik alanında farklı uygulamalar yürüttüğünü belirten Cahill, 'Bir kamyon Etiyopya'ya gıda taşıdığında, dönüşte boş torbaları geri getiriyor. Bu torbalar daha sonra geri dönüştürülerek yeniden kullanılıyor.' dedi.
- 'Ülkelerin 2030'larda sıfır emisyona ulaşmalarını hedefliyoruz'
UNDP Türkiye Mukim Temsilci Yardımcısı Dragisic, göçmenlerin ve ev sahibi toplulukların çevresel sorunlardan ortak şekilde etkilendiğini belirterek, bu kapsamda çevresel sağlık risklerini azaltmak, istihdam olanakları yaratmak, yerel yönetimlerle kalkınmayı desteklemek ve ayrımcılıkla mücadele etmek olmak üzere dört temel alana odaklandıklarını söyledi.
Dragisic, UNDP olarak ülkelerin 2030'larda sıfır emisyona ulaşmalarını hedeflediklerini kaydederek 'Türkiye sıfır atık ve inovasyonu doğru şekilde kullanma açısından bölgesel bir şampiyon.' dedi.
