İzz ad-Din al-Qassam Tugayları (KT), Filistinli İslamcı siyasi ve askeri örgüt Hamas’ın silahlı kanadıdır. Orta Doğu’daki en etkili ve tartışmalı askeri gruplardan biri olarak kabul edilen KT, 1980’lerin sonundan bu yana İsrail-Filistin çatışmasının seyrini belirleyen temel aktörlerden biri olmuştur. Grubun adını aldığı kişi, 1935 yılında İngiliz ve Siyonist güçlere karşı mücadele ederken öldürülen Suriyeli İslam alimi ve direniş lideri Şeyh İzz ad-Din el-Kassam’dır.

Bu makale, Kassam Tugayları'nın kuruluşundan günümüze uzanan tarihini, temel ideolojik dayanaklarını, gizli liderlik yapısını ve uyguladığı operasyonel taktikleri detaylı bir şekilde inceleyecektir.

1. TARİHÇE VE KURULUŞ

Kassam Tugayları'nın kuruluşu, 1987’de patlak veren ve Filistinlilerin İsrail işgaline karşı ilk kapsamlı direnişi olan Birinci İntifada (ayaklanma) dönemine denk gelir. Hamas örgütü, bu ayaklanma sırasında kuruldu ve KT, Hamas’ın siyasi hedeflerini askeri yollarla gerçekleştirmek üzere 1990’ların başında örgütlendi.

Başlangıçta grup, İsrail askerlerini ve Filistinli işbirlikçileri hedef alan sınırlı operasyonlar yürütüyordu. Ancak 1993’te Oslo Anlaşmaları'nın imzalanması ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail arasında barış sürecinin başlaması, KT'nin taktik değiştirmesine neden oldu. Hamas, bu anlaşmalara şiddetle karşı çıktı ve KT, barış sürecini baltalamak ve İsrail’in Filistin topraklarından çekilmesini zorlamak amacıyla faaliyetlerini artırdı.

KT’nin halk arasında tanınması ve stratejik önem kazanması, 1990’lı yıllarda İsrail şehirlerini hedef alan intihar saldırılarıyla oldu. Bu eylemler, örgütün İsrail’in caydırıcılık gücünü sarsma ve Filistin sorununu sürekli uluslararası gündemde tutma stratejisinin bir parçasıydı.

2. İDEOLOJİ VE AMAÇLAR

Kassam Tugayları'nın ideolojisi, bağlı olduğu Hamas örgütünden kaynaklanır ve kökleri Mısır merkezli Müslüman Kardeşler hareketine dayanır. Temelde İslamcı, milliyetçi ve anti-Siyonist bir ideolojiye sahiptir.

  • Ana Amaç: KT’nin nihai ve açıkça ilan edilmiş amacı, 1948’de kurulan İsrail Devleti’nin yerine tarihsel Filistin topraklarının tamamında (Gazze, Batı Şeria ve İsrail) bir İslam devleti kurmaktır. Grubun varoluş nedeni, bu hedefe ulaşmak için silahlı direnişi sürdürmektir.

  • Silahlı Direniş Vurgusu: Hamas, siyasi kanadıyla yerel seçimlere ve Filistin parlamentosuna katılırken (Gazze Şeridi’nde kontrolü elinde tutmaktadır), KT bu siyasi süreçten bağımsız olarak silahlı mücadeleye odaklanır. Onlar için askeri kanat, hem Filistinlilerin kendilerini savunma hakkını hem de Siyonizm'e karşı cihadı temsil eder.

  • Tavizsiz Duruş: KT, İsrail ile yapılan tüm kalıcı barış anlaşmalarına ve iki devletli çözüm önerilerine karşı çıkar. Bu durum, örgütü uluslararası diplomasi ve barış çabalarının önünde büyük bir engel olarak konumlandırır.

3. ÖRGÜT YAPISI VE LİDERLİK

Kassam Tugayları, faaliyetlerini büyük bir gizlilik içinde yürüten, merkezi komuta yapısına sahip bir örgüttür. Bu gizlilik, İsrail’in suikast politikalarına karşı hayatta kalma mekanizmasıdır.

  • Komuta Kadrosu: KT’nin en üst düzey askeri komutanları oldukça az bilinir. En ünlü ve en çok aranan lideri, örgütün Başkomutanı olduğu düşünülen Muhammed Deif’tir. Yıllardır yerini saklayan ve suikast girişimlerinden kurtulmayı başaran Deif, adeta efsaneleşmiş bir figürdür. Ayrıca, Hamas’ın Gazze’deki siyasi ve askeri lideri Yahya Sinvar da Tugaylar üzerindeki operasyonel etkisiyle bilinir.

  • Gizlilik ve Hücreler: Örgüt, küçük, birbirinden bağımsız çalışan hücreler halinde yapılanmıştır. Bu yapı, bir hücrenin ortaya çıkarılması veya yok edilmesi durumunda tüm örgütün çökmesini engellemeyi amaçlar. Sık sık liderlik düzeyinde yaşanan suikastlara rağmen örgütün operasyonel kapasitesini korumasının nedeni bu katı gizliliktir.

    Faruk Aksoy kimdir?
    Faruk Aksoy kimdir?
    İçeriği Görüntüle

  • Finansman: KT, başta İran olmak üzere bazı bölgesel devletlerden doğrudan ve dolaylı askeri ve mali destek almaktadır. Ayrıca Hamas, Gazze’deki tünellerden sağlanan kaçakçılık, yerel vergiler, uluslararası bağışlar ve İslamcı hayır kurumları aracılığıyla finansman sağlamaktadır. Bu finansman, silah, roket üretimi ve tünel inşaatları gibi askeri altyapının sürdürülmesinde hayati rol oynar.

4. OPERASYONEL TAKTİKLER VE ASİMETRİK SAVAŞ

Kassam Tugayları, dünyanın en teknolojik ordularından biri olan İsrail Savunma Kuvvetleri’ne (IDF) karşı asimetrik savaş taktiklerini kullanır.

  • Roket Teknolojisi: KT, en bilinen taktiği olan yerel olarak ürettiği roketleri kullanır. Başlangıçta menzili kısa olan ilkel Kassam roketleri kullanılırken, zamanla İran’dan gelen teknoloji transferi ve yerel mühendislik sayesinde menzili İsrail’in büyük şehirlerine ulaşan daha gelişmiş roketler (Fajr, M-302) üretilmiştir. Bu roketler, İsrail’in demir kubbe savunma sistemine (Iron Dome) karşı büyük bir yük oluşturur.

  • Tünel Savaşı: Gazze Şeridi’nin altındaki tünel ağı (genellikle "Gazze Metrosu" olarak adlandırılır), KT’nin temel savunma ve saldırı altyapısıdır. Bu tüneller, silah ve mühimmat depolamak, komuta merkezlerini gizlemek ve İsrail topraklarına sızma operasyonları için kullanılır.

  • Özel Kuvvetler (Nukhba): Tugayların, özellikle deniz yoluyla sızma ve sınır ötesi baskınlar konusunda eğitimli özel kuvvetler birimleri bulunmaktadır. Bu birlikler, 7 Ekim 2023'teki "Aksa Tufanı" operasyonu gibi karmaşık ve koordineli saldırıları gerçekleştiren ana unsurlar olmuştur.

  • Sivil Altyapının Kullanımı: Uluslararası gözlemciler ve İsrail, KT'yi askeri varlıklarını (roket rampaları, komuta merkezleri, tünel girişleri) kasıtlı olarak hastaneler, okullar ve camiler gibi sivil altyapının altına veya yakınına yerleştirmekle suçlamaktadır. KT ise bu iddiaları reddederek, sivil hedefleri koruduğunu savunmaktadır.

5. ULUSLARARASI STATÜ VE ÇATIŞMALAR

Kassam Tugayları, uluslararası alanda genellikle terör örgütü olarak kabul edilmektedir.

  • Terör Örgütü Tanımlaması: Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Kanada, Birleşik Krallık, Avustralya ve diğer birçok ülke, Kassam Tugayları'nı (ve bağlı olduğu Hamas’ı) resmen terör örgütü listesine almıştır. Bu tanımlamalar, grubun intihar saldırıları ve sivil hedeflere yönelik roket saldırıları gibi eylemlerine dayanmaktadır.

  • Önemli Çatışmalar: KT, kuruluşundan bu yana İsrail ile pek çok büyük çatışmada yer almıştır:

    • İkinci İntifada (2000-2005): Yoğun intihar saldırıları dönemi.

    • Gazze Savaşları (2008-2009, 2012, 2014, 2021): İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri operasyonlarına roket saldırılarıyla karşılık verdi.

    • Aksa Tufanı Operasyonu (7 Ekim 2023): İsrail tarihindeki en büyük sınır ötesi saldırıyı gerçekleştirerek yeni bir savaşın fitilini ateşledi.

SONUÇ

İzz ad-Din al-Qassam Tugayları, Filistin davasının en radikal ve militan kanadını temsil etmektedir. Yıllardır süren suikast ve karşı operasyonlara rağmen hayatta kalmayı başarmış, örgüt içi gizlilik ve teknolojik adaptasyon yeteneği sayesinde İsrail’e karşı asimetrik caydırıcılık sağlamıştır.

Ancak grubun sivil alanlarda yürüttüğü eylemler ve uluslararası toplum tarafından terör örgütü olarak kabul edilmesi, onu Orta Doğu’daki en karmaşık ve çözümsüz çatışma düğümlerinden biri haline getirmektedir. KT’nin varlığı ve eylemleri, hem Filistin halkının geleceğini hem de bölgesel barışın sağlanma ihtimalini derinden etkilemeye devam etmektedir.