MANİSA (AA) - AHMET BAYRAM - UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki Sardes Antik Kenti'nde, yaklaşık 120 yıldır yürütülen arkeolojik kazılarda ulaşılan Lidya dönemi kalıntılarının ziyarete açılması amacıyla çalışmalar yürütülüyor.
Manisa'nın Salihli ilçesindeki Sardes, tarihte devlet güvencesinde paranın ilk basıldığı yer olarak biliniyor. Lidya Devleti'ne başkentlik yapmış kente gelen ziyaretçiler, çok tanrılı dinler döneminden Artemis Tapınağı'nı, Antik Çağ'ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili'nde bahsi geçen kiliseyi, Roma dönemi anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntıları görme imkanı buluyor.
Kentte, yüzeyden derine doğru sırasıyla Bizans, Roma, Helenistik ve Pers hakimiyeti ile Lidya dönemine ait kalıntılar üst üste yer alıyor.
Antik kentin ziyaretçileri, bugüne kadar Helenistik, Roma ve Bizans dönemine ait kalıntıları görme fırsatı edindi. Geçmişi milattan önce 1200'lü yıllara dayanan kentte Pers tahribatı ve Lidya dönemine tarihlendirilen buluntuların da görücüye çıkarılması için çalışma başlatıldı. Çalışmaların gelecek yıl ortasına doğru tamamlanması ve alanın ziyarete açılması hedefleniyor.
- 'Kazılarda Lidya seviyesine inmek zor'
Kazı Başkanı ABD'deki Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden Prof. Dr. Nicholas Cahill, AA muhabirine antik şehirde daha önceki kazılarda açtıkları bazı bölümleri ziyaret rotasına eklemeye hazırlandıklarını söyledi.
Bunlardan en önemlisinin Pers işgali dönemi ve klasik Lidya dönemi yapılarının buluntuları olduğunu ifade eden Cahill, gezi güzergahına eklenecek bazı yapıların Lidya mimarına ve yaşantısına dair önemli bilgiler sunacağını kaydetti.
Cahill, ziyarete açacakları alanda bir Lidya mutfağının yer aldığını anlatarak, '30 kadar tabak ve tabanda kalmış bir ocak, birkaç güveç ve kapağı, et kızartmak için demir şiş bulduk. Onun yanında evin sahibi olduğunu düşündüğümüz bir yaşlı insan iskeleti bulduk. Ayrıca bir cam fabrikası bulduk, ilginç bir cam tipi, saydam normal bir pencere camı değil. Taş gibi kullanmışlar, kan rengi kırmızı cam. O camlar o tarihlerde Yunanistan'da bulunmuyor, daha çok Mezopotamya'dan geliyor.' diye konuştu.
Sardes'te Bizans, Roma, Helenistik medeniyetlerinin yapılarının üst üste olması nedeniyle Lidya seviyelerine inmenin çok zor olduğunu vurgulayan Cahill, 'Roma, Helenistik kalıntılarını yok etmeden Lidya şehir kalıntılarını ortaya çıkaramıyoruz. Onun için sadece küçük bir alan kazabildik.' dedi.
Cahill, koruma çatısı altına aldıklarını alanı ziyarete açacaklarını belirterek, şöyle konuştu:
'Gezi patikası yapacağız. O, derin çukura yönelecek. Orada Lidya sur duvarının yıkıntısını görecekler, yanmış kerpiç seviyesini. Burada Lidya evlerini görecekler. İlk kez Lidya şehrini, kültürünü görecekler. Şu an Sardes, Lidya başkenti oldu ve Lidya kalıntıları kazıldı ama turistlere iyi, anlanan bir şekilde gözükmüyor. Şimdi bu sağlanacak.' ifadelerini kullandı.
