AK Parti’nin 2023 seçim sürecinde gündeme getirdiği ve kamuoyunda “vatandaşlık maaşı” olarak bilinen Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi, 2026 yılında pilot uygulamalarla hayata geçiriliyor. Çalışmaları Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yürütülen yeni modelle, her hanenin en az asgari ücret seviyesinde bir gelire sahip olması hedefleniyor.
Geliri Asgari Ücretin Altında Kalan Hanelere Düzenli Ödeme
Programa göre, hane gelirinin belirlenen eşik seviyesinin altında kalması hâlinde devlet her ay aradaki farkı doğrudan ailelere aktaracak. Geliri olmayan veya haneye giren gelir asgari ücretin altında kalan aileler, ailede en az bir kişi iş gücüne katılana kadar destek almaya devam edecek. Aynı zamanda çalışabilir durumdaki bireylerin istihdama dahil olabilmesi için özel programlarla iş bulma desteği sağlanacak.
Pilot İller 2026’nın İlk Çeyreğinde Açıklanacak
Yeni sistem, önce sosyoekonomik ölçümler sonucunda belirlenecek illerde pilot olarak uygulanacak. Düşük gelir düzeyine sahip bölgeler, büyük şehirlerde yoksulluğun yoğun olduğu ilçeler ve depremden etkilenen iller pilot adayları arasında olacak. Pilot dönemin ardından elde edilen veriler değerlendirilerek sistem tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılacak.
Gelir Eşiği Belirlenecek
Gelir Tamamlayıcı Destek Sistemi’nde, haneler için yıllık bir gelir eşiği belirlenecek. Bu eşik, asgari ücret veya yoksulluk sınırı dikkate alınarak tespit edilecek.
Örneğin aylık sınırın 20 bin TL olarak belirlendiği bir senaryoda, geliri 16 bin TL olan bir hane her ay 4 bin TL destek alacak. Hiç geliri olmayan ailelere ise iş bulunana kadar tam tutarda ödeme yapılacak.
Amaç: Sosyal Adaleti Güçlendirmek
Yetkililer, sistemin sosyal adaleti güçlendirmeyi ve gelir dağılımındaki farkları azaltmayı amaçladığını belirtiyor. Model, çalışmayı teşvik eden bir yapıda tasarlanırken, mevcut sosyal yardım programlarıyla da entegre şekilde işleyecek. Uygulama, Orta Vadeli Plan’da yer alan “aile odaklı, kapsayıcı ve asgari geliri garanti eden bütünleşik sosyal destek” hedefinin önemli bir parçası olarak görülüyor.
Tüm Türkiye’ye Yaygınlaştırılacak
2026’da başlayacak pilot uygulamalar sonrasında kapsamlı bir değerlendirme yapılacak ve sistemin ülke genelinde uygulanması için gerekli altyapı oluşturulacak. Ekonomistler, doğru kurgulandığı takdirde vatandaşlık maaşının düşük gelirli kesimlerde önemli bir rahatlama sağlayacağını ve Türkiye’de sosyal devlet politikalarında yeni bir dönemin kapılarını aralayacağını ifade ediyor.
